Video’s toegankelijk maken voor iedereen

Toegankelijkheid

Er bestaan nog wel wat onduidelijkheden over waar je rekening mee moet houden bij het maken van een toegankelijke video. Waar moet je aan denken voor mensen die blind of slechtziend zijn. En wat moet je doen voor mensen die doof of slechthorend zijn. Ook de termen zijn soms wat verwarrend. Daarom hier een uitgebreide uitleg over het maken van digitaal toegankelijke video’s.

Laptop scherm met ondertiteling bij een video over zwangerschap

Laat zien wat je hoort en laat horen wat je ziet

Zorg ervoor dat iedereen alle informatie uit een video meekrijgt. Maak de video toegankelijk voor mensen met een visuele beperking. Doe dit door alles wat zichtbaar is ook in audio beschikbaar te maken, met een audiobeschrijving. En gebruik ondertiteling als visueel alternatief voor mensen met een auditieve beperking. 

Audiobeschrijving of audiodescriptie

Audiobeschrijving is een beschrijving in geluid van dingen die alleen te zien zijn, en dus niet de tekstuele weergave van het geluid uit een video. Iemand met een visuele beperking krijgt het bijvoorbeeld niet mee als er een logo in beeld komt, of een naam en functieaanduiding van een geïnterviewde. Door in een apart audiospoor uit te leggen wat er op beeld voorbijkomt, heeft iemand met een visuele beperking toch een volwaardige ervaring. Audiobeschrijving gebruik je dus om tegemoet te komen aan mensen met een visuele beperking.

Ondertiteling

Anderzijds bestaat er ondertiteling. Dat is dus wél de tekstuele weergave van het geluid uit een video. Maar het woord ‘ondertiteling’ betekent vaak dat een dialoog uit een vreemde taal in tekst getoond wordt, vertaald naar de eigen taal. Om tegemoet te komen aan mensen met een auditieve beperking moet je dialogen én belangrijke geluiden in tekst weergeven. Dit type ondertiteling wordt in het Engels aangeduid met de term closed caption. Je zou het in het Nederlands ‘Ondertiteling voor doven en slechthorenden’ kunnen noemen.

Closed caption

Met alleen de dialoog als ondertiteling krijgt iemand met een auditieve beperking nog steeds niet mee dat de deurbel gaat, dat er sirenes te horen zijn, of welke emotie de muziek uitdrukt die je hoort terwijl de hoofdpersoon door een emotionele break-up gaat.

Door die belangrijke geluiden ook te beschrijven in de closed caption, wordt een video vele malen gelaagder voor iemand die doof of slechthorend is. Op streaming services zie je bij de verschillende ondertitelingen soms staan ‘Nederlands en Nederlands [CC]’. Die video’s zijn dus ook ondertiteld met closed caption.

Ook op social media wordt closed caption trouwens veel gebruikt. In bepaalde situaties kijken mensen hun video’s namelijk liever zonder geluid, bijvoorbeeld in een stiltecoupé. Dan hebben we het dus niet over een visuele of een auditieve beperking, maar over een situationele beperking. Zo. Da’s lekker inclusief, niet dan?

Andere belangrijke aandachtspunten

De bovenstaande tips zijn de meest voor de hand liggende, maar met de volgende vijf suggesties maak je video nog toegankelijker voor een breed publiek.

1. Toegankelijke videospeler

Kies een toegankelijke videospeler. Niet iedere aanbieder heeft de optimale functies als het op toegankelijkheid aankomt. Ook de bekendste spelers, zoals YouTube en Vimeo, laten steken vallen. Scribit.pro deed onderzoek naar de toegankelijkheid van verschillende videospelers. Ze hebben ook samengewerkt met het Nederlandse videoplatform Blue Billywig aan een heel mooie digitaal toegankelijk videospeler.

2. Alt-tekst

Voeg een tekstalternatief toe waarin je beknopt de inhoud van de video beschrijft. Zo is deze informatie ook beschikbaar voor bijvoorbeeld screenreader-gebruikers, waardoor gebruikers met een visuele beperking in staat zijn om vooraf te bepalen of het de moeite waard is om op je video te klikken.

3. Contrast

Zorg ervoor dat teksten en informatieve afbeeldingen altijd voldoende contrasteren met het beeld waarop ze getoond worden. Daarbij kun je de algemene contrastverhoudingen van de WCAG aanhouden.

4. Automatisch afspelen

Voorkom dat video’s automatisch afspelen. Voor mensen met een visuele beperking kan het namelijk heel storend zijn als video’s automatisch beginnen. Zorg ook voor de mogelijkheid om video’s te stoppen of te pauzeren.

5. Informatie overbrengen met kleur

Een belangrijke tip wanneer je informatie overbrengt met kleur (bijvoorbeeld wanneer er een grafiek in beeld komt): voeg, naast kleur, andere onderscheidende kenmerken toe. Kleuren en kleurnuances zijn niet door iedereen waar te nemen. Gebruik bijvoorbeeld ook een patroon in een gekleurd vlak.

6. Epilepsie-triggers

Controleer of er beelden in je video zitten die overmatig flikkeren of veel lichtflitsen bevatten. De vuistregel is dat er niet meer dan drie flitsen per seconde mogen voorkomen, in welk deel van de video dan ook.

Checklist voor een digitaal toegankelijke video

Maak je video digitaal toegankelijk met:

Meer weten?

We schreven een whitepaper waarin naast video vele andere onderwerpen op het gebied van toegankelijkheid aan bod komen.

Vraag het whitepaper aan